Verzuim
voorkomen.

Ins en outs van verzuim

Wat is verzuim?

Als organisatie wil je het verzuim binnen je organisatie zo laag mogelijk houden. Maar wat is ziekteverzuim precies? Kortgezegd betekent dit dat een medewerker niet in staat is om zijn of haar deel van de arbeidsovereenkomst na te komen. Er wordt namelijk geen arbeid geleverd voor het salaris dat de medewerker ontvangt. Hebben we het over ziekteverzuim, dan kijken we vaak naar het ziekteverzuimpercentage. Deze geeft namelijk een duidelijk beeld van de ernst van de hoeveelheid verzuim. Het ziekteverzuimpercentage is het totaal aantal ziektedagen van de werknemers, in procenten van het totaal aantal beschikbare (werk-/kalender)dagen van de werknemers in de betreffende periode. Dit is inclusief verzuim van langer dan een jaar, maar exclusief zwangerschaps- en bevallingsverlof.

Welke soorten verzuim zijn er?

Verzuim wordt vaak gecategoriseerd in kort, middellang en lang verzuim. Bij kort verzuim, minder dan één week, gaat het vaak om een ziekmelding vanwege een griepje of omdat iemand een mindere dag heeft. Duurt het verzuim langer dan één week, maar korter dan zes weken, dan spreken we van middellang verzuim. Hier is meestal een wat duidelijkere oorzaak te achterhalen, die nog niet leidt tot langdurige uitval. Valt een medewerker langer dan zes weken uit? Dan betreft het langdurig verzuim. De oorzaak hiervan ligt in heel specifieke langdurige klachten. Bijvoorbeeld klachten met een medische oorzaak of klachten die hun oorsprong vinden in het werk. Langdurig verzuim is een enorme kostenpost voor organisaties.

Daarnaast wordt er vaak gesproken over verschillende kleuren verzuim: wit, zwart, grijs en roze.

• Wit verzuim: een medewerker raakt arbeidsongeschikt als gevolg van een ziekte.
• Zwart verzuim: een medewerker meldt zich ziek, maar is dat eigenlijk niet.
• Grijs verzuim: een medewerker is wellicht nog in staat om te werken, ondanks dat er wel sprake is van een ziekte. De leidinggevende kan onderzoeken welke mogelijkheden er nog zijn.
• Roze verzuim: een medewerker is wel aanwezig op het werk, maar presteert niet optimaal. Dit wordt ook wel presenteïsme genoemd.

Wat zijn de kosten van een verzuimende medewerker?

Een verzuimende medewerker kost ongeveer 250 tot 400 euro per dag. Dit komt onder andere door het doorbetalen van loon, kosten voor vervangend personeel, lagere productiviteit, arbodienstverlening en verzuimbegeleiding.

Wat zijn de meest voorkomende redenen van langdurig verzuim?

De meest voorkomende redenen voor langdurig verzuim zijn:

• Psychische klachten
  Onder psychische klachten valt bijvoorbeeld verzuim door burn-out.
• Klachten aan het bewegingsapparaat
  Klachten aan het bewegingsapparaat worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een te hoge fysieke belasting of een verkeerde lichaamshouding.
• Ouderdomsklachten
  De werkende populatie wordt steeds ouder, waardoor ouderdomsklachten vaker voorkomen als reden voor verzuim. Dit laat het belang zien van vitale medewerkers, die goed in hun vel zitten, gezond zijn en zo lang mogelijk op een gezonde manier kunnen doorwerken.

Wanneer krijgt een medewerker verlof en wanneer valt het onder verzuim?

Verlofuren zijn uren die je bij de werkgever kan aanvragen. Dit zijn onder andere vakantiedagen. Daarnaast zijn er nog andere soorten verlof, zoals zwangerschapsverlof, geboorteverlof, ouderschapsverlof, adoptieverlof, zorgverlof of calamiteitenverlof.

Bij verzuim kan een medewerker niet werken vanwege ziekte. Dat kan kort verzuim zijn, bijvoorbeeld door de griep, maar ook langdurig verzuim, bijvoorbeeld door een ongeval.

Verzuim voorkomen en verminderen

Wat kun je als organisatie doen om verzuim te voorkomen?

Een organisatie kan verzuim voorkomen door in te zetten op preventie. Dan hebben we het niet over het weer aan het werk krijgen van medewerkers die al verzuimen. Bij preventie versterk je de vitaliteit van medewerkers die nog niet verzuimen, om zo verzuim in de toekomst te voorkomen. Vitale medewerkers hebben:

• De energie om dingen te doen die graag willen doen;
• De motivatie om hun doelen te behalen ;
• En voldoende veerkracht om met tegenslagen om te gaan.

Je kunt je medewerkers ondersteunen in hun vitaliteit door hen in hun psychologische basisbehoeften – autonomie, verbinding en competentie – te voorzien. Stel een preventiebeleid op gebaseerd op resultaten uit een Preventief Medisch Onderzoek. Met een goed preventiebeleid groeien het werkvermogen en de productiviteit en daalt het ziekteverzuim.

Hoe kun je preventie inzetten om verzuim te verminderen?

We hebben het vaak over ziekteverzuim verminderen en het verlagen van risico op verzuim. Maar eigenlijk moeten we het hebben over het versterken van mensen. Het gaat namelijk om belasting versus belastbaarheid. Dat is een grote nuance. Draai je aan de verzuimknop? Dan zorg je ervoor dat minder mensen zich ziekmelden. De focus ligt dan met name op zieke mensen weer zo snel mogelijk aan het werk krijgen. Heb je het over preventie van ziekteverzuim, dan ga je mensen versterken. Zorg er dus voor dat je naast jouw verzuimbeleid óók beleid hebt gericht op preventie en vitaliteit.

Wat zijn de meest voorkomende verzuimsignalen?

Verzuim door ziekte kan van vandaag op morgen ontstaan, bijvoorbeeld bij de griep of een arbeidsongeval. In andere situaties kun je het verzuim al zien aankomen. Bijvoorbeeld wanneer de werkdruk lange tijd (te) hoog is, iemand psychische klachten heeft of problemen heeft in het privéleven. Signalen van mogelijk toekomstig verzuim zijn onder andere:

• Overwerken
• Geen pauze nemen
• Anders reageren dan normaal (emotioneler, kortaf, prikkelbaar)
• Vermoeidheid
• Afwezigheid
• Vaker ziekmelden

Soms geeft een medewerker zelf al aan fysieke of psychische klachten te ervaren. Neem ook deze signalen serieus.