Vitaliteitsmanagement: wat is het én hoe zet je het effectief in?

Voordat we ingaan op de vraag wat vitaliteitsmanagement precies is neem ik je mee in de term vitaliteitsbeleid. Je hebt namelijk een vitaliteitsbeleid nodig, voordat je effectief met vitaliteitsmanagement aan de slag gaat. Wat is het verschil tussen beide?

Wat is vitaliteitsbeleid?

Vitaliteitsbeleid betreft, je raadt het al, de beleidskant van vitaliteit. Maar wat houdt dat precies in? Het betreft wat jouw organisatie op papier heeft gezet over jullie aanpak rondom vitaliteit en de doelen die jullie hierin gesteld hebben. Denk aan een omschrijving van wat jouw organisatie aanbiedt en welke processen hieraan gekoppeld zijn. Welke keuzes hebben jullie gemaakt betreft vitaliteit bevorderende activiteiten? Wordt er met regelmaat een Preventief Medisch Onderzoek uitgevoerd om risico’s in kaart te brengen? Heb je interventies om mensen te begeleiden? En hoe zorg je ervoor dat medewerkers hier ook gebruik van maken? De HR afdeling heeft eigenaarschap over het vitaliteitsbeleid van een organisatie.

Wat is vitaliteitsmanagement?

Vitaliteitsmanagement is veel meer de praktische invulling van het vitaliteitsbeleid. Hoe zorg je ervoor dat het beleid ook daadwerkelijk in de organisatie wordt uitgerold? Hierin ligt een belangrijke taak bij de leiding. Voeren leidinggevenden bijvoorbeeld al gesprekken met medewerkers over vitaliteit en inzetbaarheid? En maken medewerkers ook daadwerkelijk gebruik van de opties die jouw organisatie aanbiedt? Om ervoor te zorgen dat het stuk vitaliteitsmanagement van de grond komt is eigenaarschap bij leidinggevenden nodig. Of ontwikkel een vitaliteitsteam dat ideeën implementeert in de praktijk.

Waarom is vitaliteit belangrijk voor jezelf en je personeel?

Maar waarom is het eigenlijk belangrijk om je als organisatie te focussen op vitaliteit? Om deze vraag te beantwoorden neem ik je eerst mee in de definitie van vitaliteit: vitaliteit is de energie, motivatie en veerkracht waarmee je in het leven staat, en het vermogen om jezelf fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel te ontwikkelen (TNO). Ben je vitaal, dan is dit een bevestiging dat je met de juiste dingen bezig bent. Dit is wat je voor jezelf en je medewerkers wilt, toch?

Wat zijn de voordelen/effecten van vitaliteitsmanagement?

Wat levert het dan op om met vitaliteitsmanagement aan de slag te gaan? In de meeste organisaties wordt vooral aan de kosten gedacht in plaats van wat preventie oplevert. Echter biedt vitaliteitsmanagement veel interessante voordelen en effecten. Een medewerker die niet vitaal is verzuimt vaker en langer, ervaart meer stress en heeft een grotere kans om te verlopen. Door in te zetten op vitaliteitsmanagement ondersteun je jouw medewerkers om zich vitaler te voelen. Wanneer dit lukt, neemt dit de negatieve effecten weg én kan dit ook nog eens aan de positieve kant doorslaan.  Zo leidt het hebben van vitale medewerkers tot een verhoogde arbeidsproductiviteit en lagere verzuimkosten (Schaufeli, 2017). Medewerkers die actief bezig zijn met vitaliteit en persoonlijke ontwikkeling kunnen daarnaast beter met tegenslag omgaan (Schaufeli, 2015).

Welke vormen van vitaliteitsmanagement zijn er?

Kijken we naar Vitaliteitsmanagement, dan maken wij onderscheid tussen twee vormen:

• Passief vitaliteitsmanagement
• Actief vitaliteitsmanagement

Passief vitaliteitsmanagement

Wanneer een organisatie werkt met een passieve vorm, ligt het eigenaarschap bij de medewerker. Je verwacht dat de medewerker zelf continu aan de slag is met vitaliteit en inzetbaarheid. In dit geval kun je als organisatie ondersteunen wanneer hier vragen over komen vanuit de medewerker zelf. De organisatie zelf bedenkt zo nu en dan: ‘oh we moeten nog iets met vitaliteit doen’.

Actief vitaliteitsmanagement

Bij een actieve vorm is vitaliteitsmanagement echt een sturingselement om verandering te realiseren. De organisatie stimuleert medewerkers actief om met vitaliteit aan de slag te gaan. Bijvoorbeeld doordat dit is ingebed in de gesprekscyclus tussen leidinggevende en medewerker. Maar ook doordat leidinggevenden onderling het gesprek voeren over verzuim en welke verantwoordelijkheid hierin bij hen ligt. Daarnaast is binnen deze vorm van vitaliteitsmanagement ook voor medewerkers zichtbaar en duidelijk dat de organisatie tools aanbiedt én waar ze deze kunnen vinden en aanvragen.

Van losse flodders en bevliegingen naar actief vitaliteitsmanagement

Vanuit Adaptics stimuleren wij organisaties om in te zetten op actief vitaliteitsmanagement. Echter zien wij in de praktijk dat nog veel organisaties werken met een ‘beleid’ bestaande uit losse flodders. Zij bedenken af en toe iets leuks om te doen rondom vitaliteit en bieden dit aan in de hoop dat het door hun medewerkers wordt gezien als een doordacht programma. Daarvan kun je echter niet verwachten dat er ook meer uitkomt dan de losse flodders die je aanbiedt.

Daarnaast wisselt de focus op vitaliteit binnen deze organisaties continu in intensiteit. Een nieuwe medewerker meldt zich en wil aan de slag met vitaliteit omdat het zo’n belangrijk onderwerp is. Maar dan heeft de medewerker hier minder tijd voor en stort het weer volledig in. Zo heb je dus niet te maken met een beleid, maar handel je op basis van korte oplevingen en niet structureel. Wat wederom niet het gewenste resultaat oplevert. Daarom pleiten we ervoor dat vitaliteit onderdeel is van je gesprekscyclus, zodat medewerkers weten dat het aandacht krijgt en dat er mogelijkheden zijn. En waardoor medewerkers wanneer zij een vraag hebben, direct weten waar ze het antwoord kunnen vinden, een interventie aan kunnen vragen of in gesprek kunnen over hun vraagstuk. Dat kan niet op het moment dat het losse bevliegingen zijn binnen een organisatie. Tijd dus voor actief vitaliteitsmanagement.