Een vitale organisatie begint bij jezelf

De meeste leidinggevenden die ik ontmoet, willen in eerste instantie alleen maar horen wat zij moeten doen om de vitaliteit van hun medewerkers te vergroten. Ze willen praktische ‘tips and tricks’ en ‘quick fixes’, waarmee ze meteen aan de slag kunnen. Mijn boodschap is altijd dezelfde: vergeet je medewerkers. Begin bij jezelf. Want pas als je zelf vitaal bent, dien je tot inspiratie van je medewerkers. Dan maak je anderen enthousiast om in beweging te komen.

Maar wanneer ben je een vitale leider? Veel mensen denken dat zij vitaal zijn als ze fysiek gezond zijn. Dat is slechts een klein onderdeel van vitaliteit. Waar het echt om draait, is de kwaliteit van jouw leven, nu en in de toekomst. Vitaliteit gaat over de energie, motivatie en veerkracht waarmee je in het leven staat. Energie bepaalt voor 40% jouw vitaliteit. Motivatie en veerkracht beiden voor 30%. Energie is opgebouwd uit een fysieke, emotionele, mentale en spirituele energiebron. Een gezonde leefstijl met gezonde voeding, voldoende slaap en beweging draagt dus maar gedeeltelijk bij aan jouw vitaliteit. Daarmee zeg ik niet dat je fysieke gezondheid niet belangrijk is, maar motivatie en veerkracht, weten waarom je ’s ochtends je bed uitkomt, wat jou drijft in het leven en hoe je omgaat met tegenslagen spelen een veel grotere rol.

Wat geeft jou energie?

Ik zie vaak leidinggevenden die 60 uur per week werken, veel aan hun hoofd hebben en moeite hebben met een gezonde leefstijl. Om vitaler te worden kunnen we besluiten minder te werken, meer te sporten en gezonder te eten. Maar wat we vaak vergeten – en wat minstens zo belangrijk is – is om voldoende tijd in te ruimen voor dingen die voor ons echt van betekenis zijn. Dat is voor iedereen iets anders: training geven aan de A’tjes van de plaatselijke voetbalclub, betrokken zijn bij een bewonerscomité of muziek maken. Ikzelf begeleid mannencirkels, waarbinnen mannen persoonlijke verhalen delen. Die avonden geven mij enorm veel energie. Door dingen te doen die energie geven, kun je meer aan. In plaats van dat je je primair richt op gezond leven.

Dit verhaal vertellen maakt helaas niet dat we gemotiveerd aan de slag gaan met onze vitaliteit. Mensen willen namelijk niet overtuigd worden door anderen, maar willen zelf overtuigd raken. Pas dan maken we andere keuzes. De vraag is dus: hoe beïnvloed je overtuigingen?

Wij maken hiervoor gebruik van geleide visualisatie. Deze methodiek daagt deelnemers uit hun ‘pijn’ en ‘fijn’ te formuleren. Dit doen we aan de hand van een serie confronterende vragen, die de deelnemers helpt na te denken over wat er op dat moment niet prettig is hun leven. Wat kost hen energie? Vervolgens vragen we hen antwoord te geven op de vraag wat hen energie geeft, hoe hun ‘fijn’ eruitziet. Vaak zien we dan dat het kwartje valt. Dat is het moment waarop zij hun medewerkers en hun rol als leidinggevende even vergeten en zich gaan richten op zichzelf als mens. Ze realiseren zich bijvoorbeeld dat ze een groot deel van hun tijd bezig zijn met het voldoen aan maatschappelijke verwachtingen, in plaats van dat ze doen wat ze zelf echt graag willen. Dat is het vertrekpunt voor vitaal leiderschap.

Als er iets mis is

In onze maatschappij hebben we vooral geleerd om ons te laten leiden door de vraag: hoe willen anderen dat ik ben? In plaats van hoe wil ik zijn? We gaan allemaal naar school, zoeken een baan, kopen een huis en stichten vaak een gezin. Maar wat ontdek je over jezelf als je uit die vanzelfsprekende maalstroom stapt? Nu besteden veel mensen pas aandacht aan hun vitaliteit op het moment dat er iets mis is. Een burn-out, ziekte of ontslag zijn vaak aanleiding om onszelf wezenlijke vragen te stellen. Maar wil je als leidinggevende een inspirerend voorbeeld zijn voor je medewerkers, dan zal je eerst zelf aan de slag moeten. Want alleen vitale leiders zorgen voor vitale medewerkers.