Vind snel de info waar jij naar op zoek bent:
Ins en outs van stress en burn-out >>
Herkennen van negatieve stress >>
Stress verminderen en managen >>
Uitval door stress en burn-out voorkomen >>
Stress en
burn-out.
Wist jij dat stress kan leiden tot een succesvollere organisatie? Medewerkers die stress effectief kunnen managen zijn namelijk gelukkiger, gezonder, effectiever en productiever. Ontdek op deze pagina wat stress precies is, hoe je negatieve stress herkent, uitval door stress voorkomt én negatieve stress omzet naar flow.
Ins en outs van stress en burn-out
Is stress negatief?
Stress is niet altijd slecht. We hebben stress nodig om ons te focussen en optimaal te presteren. De problemen ontstaan wanneer we geen overzicht meer hebben, de controle verliezen en signalen van ons lichaam negeren. Help medewerkers daarom met het managen van stress. Kunnen zij dit goed? Dan zijn zij effectiever én productiever (Rajaratnam, et. al, 2014)
Wat zijn de verschillen tussen stress en een burn-out?
Iedereen ervaart weleens stress. Stress is ook gezond en helpt ons focussen. Als stress zorgt voor overspannenheid, en dit langdurig aanhoudt, kan iemand een burn-out krijgen.
Er is tot op heden geen duidelijk definitie voor wat een burn-out precies is. Zelfs de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) erkent de ziekte pas net en stoeit met de definitie. De WHO definieert wel enkele klachten die aan een burn-out gerelateerd zijn:
- Energietekort of totale uitputting
- Afstandelijke, negatieve, cynische gevoelens ten aanzien van het werk
- Verminderde effectiviteit op het werk
Ongeveer 14% van de werkende mensen ervaart deze klachten. Een mogelijk gevolg is langdurige uitval.
Andere mogelijke symptomen van een burn-out zijn:
- Besluiteloosheid
- Onzekerheid
- Laag zelfbeeld
- Neerslachtigheid
- Wantrouwen
- Angst- en paniekklachten
- Makkelijk huilen
- Prikkelbaar: snel ergeren of boos worden
- Concentratieproblemen
Wie van de mensen met dergelijke klachten een burn-out of depressie ontwikkelt, is afhankelijk van allerlei factoren. Bijvoorbeeld genetische aanleg en ervaringen uit het verleden. Maar ook een tekort of frustratie rondom onze psychologische basisbehoeften: autonomie, sociale verbondenheid en ervaren respect.
Wat zijn werkstressoren?
Werkstressoren zijn werkeisen. Deze kunnen een positieve of negatieve invloed hebben op het werkplezier. In het Job Demands-Resources model (JD-R model) zien we onder andere werkdruk, fysieke belasting, emotionele belasting, mentale belasting en werk-privéconflict als stressoren. Een negatieve invloed van werkstressoren op werkplezier kan ontstaan vanuit tijdsdruk, het type werk en organisatiestress.
Wat gebeurt er als je stress of een burn-out verwaarloost?
Door stress te verwaarlozen houdt stress langdurig aan. Een mogelijk gevolg is overspannenheid of burn-out. Dit is zowel voor de medewerker, de organisatie als de maatschappij niet gezond.
Herkennen van negatieve stress
Hoe herken je werkstress?
Werkstress is stress die men ervaart in het werk of stress die veroorzaakt wordt door het werk. Wanneer er te weinig energiebronnen tegenover de stressbronnen staan, kan stress de overhand nemen. Dit herken je aan onder andere vermoeidheid, slecht slapen, prikkelbaarheid en vaker ziek melden.
Wat zijn de symptomen van te veel stress?
Symptomen van te veel stress zijn onder andere:
- Vermoeidheid
- Meer behoefte aan herstel
- Prikkelbaarheid
- Somberheid
- Slecht slapen
- Hartkloppingen
- Hoofdpijn
- Vaker ziek zijn
- Nek- en rugklachten
Hoe meet je negatieve stress?
Om stress binnen je organisatie te herkennen is het belangrijk inzicht te hebben in de hoeveelheid ervaren negatieve stress. Stress is te meten door middel van verschillende vragenlijsten. Wij maken gebruik van de gevalideerde vragenlijsten van Triple i Human Capital. Daarbij meten we verschillende stressbronnen: werkdruk, emotionele belasting, fysieke belasting, mentale belasting en werk-privé conflict. Om de balans op te maken meten we ook energiebronnen uit het werk (bijv. afwisseling, rolduidelijkheid, steun van collega’s) en persoonlijke hulpbronnen (bijv. herstel in vrije tijd, grenzen stellen). De combinatie van stressbronnen, energiebronnen en persoonlijke hulpbronnen is van invloed op de uiteindelijke stressreacties.
Verminder PSA op de werkvloer met 5 praktische tips
- Kort en krachtig: één tip per dag in je inbox
- Wetenschappelijk onderbouwde inzichten over samenwerking, persoonlijkheid en sociale veiligheid
- Praktische opdrachten om je eigen gedrag en dat van anderen beter te begrijpen
Stress verminderen en managen
Hoe verminder je stress bij medewerkers?
Stress is niet altijd slecht. Het helpt ons te focussen en optimaal te presteren. Zorgelijk wordt het wanneer we overzicht en gevoel van controle verliezen en signalen van het lichaam negeren. Leer medewerkers dus stress te managen, niet alleen te minderen. Medewerkers die dit goed kunnen zijn effectiever én productiever (Rajaratnam, et. al, 2014).
Als organisatie help je jouw medewerkers door aandacht te besteden aan stressmanagement. Geef hen de nodige informatie en handvatten. Dit maakt je organisatie in de toekomst succesvoller.
Ga daarnaast op zoek naar de oorzaken van stress. Vaak komt dit voort uit een tekort aan (een van) de psychologische basisbehoeften: autonomie, binding en competentie. Betrek medewerkers bij het vinden van oplossingen, zo worden deze breed gedragen. Het is niet altijd mogelijk om de stressbron weg te nemen. Het is daarom belangrijk om ook voldoende aandacht te besteden aan energiebronnen. Die kunnen werken als een buffer, waardoor medewerkers beter met stressoren kunnen omgaan.
Wat is stressmanagement?
Kortdurende stress is vaak geen probleem en is soms zelfs nodig om een deadline te halen. Langdurige stress kan echter leiden tot klachten en op den duur tot uitval. Stressmanagement is het leren omgaan met stress. De eerste stap in stressmanagement is het signaleren van stress. Benadruk daarom het belang van reflectie. Door even stil te staan, kun je later effectiever werken. Het is daarbij belangrijk om signalen van stress te herkennen, bijvoorbeeld nekklachten, verlies van focus, onbedoelde emotionele reacties of verlies van betekenis.
Door signalen te herkennen, kun je op zoek naar oorzaken. Zoek naar het waarom: waarom heeft iemand te veel op zijn bord, waarom heeft iemand te weinig tijd. Vervolgens bied je medewerkers de tools aan om hen te helpen hun stress te managen. Door overzicht te creëren en prioriteiten te stellen, ervaart een medewerker weer controle.
Hoe zet je negatieve stress om naar flow?
Wanneer we positieve stress ervaren, de taak maximaal uitdagend is, maar nog nét onder controle, dan zijn we ‘in flow’. Dat betekent dat we op gaan in de taak, zonder interne of externe afleiding. Het resultaat: optimale prestaties. Maar hoe komt een medewerker in deze flow?
- Zorg voor structuur
- Plannen, plannen, plannen
- Taken indelen aan de hand van piekmomenten in focus
- Begrijp wat jou afleidt
- Kennis van het brein
- Maak een taak concreet en uitdagend
- Ruimte voor fouten
Lees een uitgebreide toelichting op deze 7 punten in de blog: van negatieve stress naar flow: ga voor optimaal presteren.
Uitval door stress en burn-out voorkomen
Hoe kun je uitval door stress voorkomen bij personeel?
Als werkgever heb jij een verantwoordelijkheid als het aankomt op de vitaliteit en gezondheid van jouw medewerkers. Zorg daarom dat jouw organisatie een concreet vitaliteitsbeleid heeft. Wat kun je als werkgever doen? Onderstaand geven we je een paar ideeën:
- Creëer bewustzijn rondom het thema werkstress met een (online) training. Denk aan een training persoonlijke vitaliteit, stressmanagement voor medewerkers of stressmanagement voor leidinggevenden.
- Motiveer je leidinggevenden om met hun medewerkers in gesprek te gaan over het thema werkstress. Bijvoorbeeld tijdens een bila. Een voorwaarde om dit gesprek als leidinggevende met een medewerker te voeren is dat er sprake is van een vertrouwensband tussen beide. Beluister deze tips voor het voeren van een goed vitaliteitsgesprek.
- Krijg inzicht in de huidige ervaren werkstress door de inzet van vitaliteitsonderzoek. Dit kan met een traditioneel Preventief Medisch Onderzoek, een online vitaliteitsonderzoek of kort-cyclisch meten. Zorg dat je voor een mogelijkheid kiest waarbij je medewerkers direct inzicht hebben in hun resultaten én advies krijgen over wat ze rondom specifieke thema’s kunnen doen om te verbeteren.
- Weet je dat werkstress breed speelt binnen jouw organisatie en wil je hier blijvend verandering in brengen? Breng je medewerkers dan in contact met een vitaliteitscoach. Een vitaliteitscoach is als geen ander in staat om te achterhalen waar de oorsprong van de werkstress van jouw medewerker ligt. Ervaren zij bijvoorbeeld te weinig autonomie in hun werk? Of voelen zij zich niet gewaardeerd door hun leidinggevende of collega’s? De vitaliteitscoach zoekt verdieping in de hulpvraag. Hierdoor boeken medewerkers duurzame vooruitgang op het gebied van vitaliteit en leefstijl.
Kan een beginnende burn-out voorkomen worden?
Door in te zetten op preventie, het positief stimuleren van energiebronnen en stressmanagement kan een burn-out voorkomen worden. Echter, als iemand in een beginnende burn-out zit, moet deze persoon professionele hulp zoeken.
Hoe ga je om met een medewerker met een burn-out?
Verwijs een medewerker met een burn-out door naar de bedrijfsarts voor hulp. De bedrijfsarts maakt vervolgens een plan om de medewerker te helpen herstellen en terug te laten keren naar het werk.
Neem de leiding over het welzijn van je medewerkers.
Voorkom verzuim door stress en burn-out met deskundig advies.
Verwant artikel
Wat is een burn-out?
